09 điểm mới của Quy tắc SIAC 2025

Trung tâm Trọng tài Quốc tế Singapore (SIAC), trung tâm trọng tài được lựa chọn hàng đầu cho các vụ tranh tụng trọng tài quốc tế trong khu vực, đã công bố Phiên bản thứ 7 của Quy tắc Trọng tài của Trung tâm Trọng tài Quốc tế Singapore (“Quy tắc SIAC 2025”) với hiệu lực từ ngày 01 tháng 01 năm 2025.

Dựa trên kinh nghiệm giải quyết tranh chấp của SIAC, Quy tắc SIAC 2025 (Phiên bản thứ 7) kết hợp các tính năng được thiết kế để cải thiện quá trình giải quyết tranh chấp quốc tế bằng trọng tài.

Để hiểu rõ hơn các điểm mới của bộ quy tắc này khi giải quyết tranh chấp bằng trọng tài, CNC hân hạnh giới thiệu với độc giả bài viết 09 điểm mới của quy tắc SIAC 2025.

Quy tắc SIAC 2025 giới thiệu các thủ tục mới và cải tiến các quy trình hiện có nhằm đạt được một cách nhất quán các mục tiêu gồm:

• Tính công bằng của các phiên điều trần;
• Hiệu quả trong việc tiến hành trọng tài phù hợp với số lượng và độ phức tạp của các vấn đề tranh chấp; và
• Khả năng thi hành của bất kỳ phán quyết nào.

Các mục tiêu của Quy tắc SIAC 2025

Theo thông cáo của SIAC, những thay đổi chính của Quy tắc SIAC 2025 sẽ bao gồm:

Những thay đổi chính của Quy tắc SIAC 2025

Tải bài viết tại: 09 điểm mới của quy tắc SIAC 2025.

Quy tắc SIAC 2025 quy định về Quy trình rút gọn (Streamlined Procedure) và Quy trình khẩn trương (Expedited Procedure)

Tại Quy tắc SIAC 2025, Quy trình rút gọn được thiết kế nhằm cung cấp một phương thức giải quyết tranh chấp nhanh chóng và ít tốn kém cho các tranh chấp có giá trị thấp và đơn giản.

Quy trình rút gọn có thể được áp dụng trong 02 trường hợp: (i) theo thỏa thuận của các bên, hoặc (ii) khi số tiền tranh chấp không vượt quá 01 triệu đô la Singapore, trừ khi Chủ tịch SIAC quyết định không áp dụng dựa theo yêu cầu của một trong các bên[1].

Các vụ trọng tài theo Quy trình rút gọn được xét xử bởi Hội đồng Trọng tài gồm một trọng tài viên duy nhất và trừ khi Hội đồng Trọng tài quyết định khác:

• Trọng tài sẽ được quyết định trên cơ sở các bản trình nộp bằng văn bản và sẽ không tiến hành các phiên họp (hearing), trừ khi Hội đồng trọng tài thấy cần thiết hoặc quyết định theo yêu cầu của một bên,
• không bên nào được phép yêu cầu bên còn lại cung cấp tài liệu (document production); và
• không bên nào được phép nộp bất kỳ bằng chứng nhân chứng vụ việc hoặc nhân chứng chuyên gia thực tế hoặc bằng chứng của chuyên gia[2].

Quyết định của Hội đồng Trọng tài trong Quy trình rút gọn

Quy tắc SIAC 2025 cũng chỉ rõ Quy trình rút gọn yêu cầu phán quyết cuối cùng sẽ được đưa ra trong vòng 03 tháng kể từ ngày thành lập Hội đồng Trọng tài, trừ khi Tổng Thư ký (Registra) gia hạn thời gian đưa ra phán quyết cuối cùng đó. Phí trọng tài và phí quản lý của SIAC trong trọng tài theo Quy trình rút gọn được giới hạn ở mức 50% của giới hạn tối đa theo Biểu phí[3].

Bên cạnh việc giới thiệu Quy trình rút gọn, Quy tắc SIAC 2025 cũng sửa đổi các điều kiện để áp dụng Quy trình khẩn trương so với phiên bản hiện tại:

• Nâng ngưỡng giá trị tranh chấp để các bên yêu cầu áp dụng Quy trình khẩn trương đối với việc tiến hành trọng tài lên 10 triệu SGD (từ mức 06 triệu đô la Singapore hiện tại) và đề xuất mức tối thiểu là 1 triệu SGD để tránh trùng lắp với Quy trình rút gọn; hoặc
• Quy trình khẩn trương có thể áp dụng cho các tranh chấp dưới 1 triệu SGD khi Chủ tịch SIAC quyết định Quy trình rút gọn sẽ không áp dụng, hoặc các trường hợp khác khi điều kiện để áp dụng Quy trình khẩn trương được đảm bảo.

Việc áp dụng Quy trình khẩn trương yêu cầu phán quyết phải được đưa ra trong vòng 06 tháng kể từ ngày thành lập Hội đồng Trọng tài.

Có thể nói rằng, việc giới thiệu Quy trình rút gọn của Quy tắc SIAC 2025 đóng vai trò là một giải pháp bổ sung cho Quy trình khẩn trương hiện tại của SIAC và đặc biệt phù hợp cho các tranh chấp ít phức tạp và giá trị thấp.

Qua đó, SIAC có thể thu hút nhiều hơn các vụ việc như vậy trong khu vực chứ không chỉ là lựa chọn của các tranh chấp giá trị lớn.

Quy tắc SIAC 2025 quy định về Quyết định sơ bộ (Preliminary determination)

Điều 46.1 Quy tắc SIAC 2025 quy định rằng một bên có thể yêu cầu Hội đồng Trọng tài đưa ra quyết định sơ bộ về bất kỳ vấn đề nào, miễn là các bên đồng ý yêu cầu Hội đồng trọng tài như vậy hoặc khi bên yêu cầu chứng minh được việc quyết định sơ bộ sẽ giúp tiết kiệm thời gian và chi phí của tiến trình tố tụng.

Quy tắc SIAC 2025 cũng, đồng thời nêu rõ quyền hạn của Hội đồng Trọng tài trong việc quyết định các thủ tục để đưa ra quyết định sơ bộ (miễn là cho phép các bên có cơ hội hợp lý để trình bày), và quyết định đó sẽ là cuối cùng và có hiệu lực ràng buộc đối với các bên[4]. Quy tắc này quy định quyền hạn vốn có của Hội đồng Trọng tài trong việc quyết định các vấn đề khác nhau ở các giai đoạn khác nhau và cung cấp một gợi ý cho các bên và Hội đồng Trọng tài để tận dụng các cơ chế thủ tục này nhằm đạt hiệu quả bằng cách xem xét giải quyết các vấn đề.

Trong trường hợp đơn xin xác định sơ bộ được chấp thuận, Hội đồng Trọng tài sẽ phải đưa ra quyết định hoặc phán quyết đối với đơn xin trong vòng 90 ngày kể từ ngày nộp đơn, trừ khi được Tổng Thư ký gia hạn thời gian[5].

Quy tắc SIAC 2025 cho thấy Quyết định sơ bộ có thể giúp các bên tiết kiệm thời gian và chi phí bằng cách giải quyết các vấn đề ở giai đoạn đầu của thủ tục tố tụng, từ đó giúp thu hẹp các vấn đề cần được giải quyết trong các giai đoạn sau của thủ tục trọng tài.

Hơn nữa, việc xác định sớm một số vấn đề cũng góp phần giúp các bên đánh giá lại chi phí và lợi ích của việc tiến hành thủ tục trọng tài và tạo điều kiện cho việc giải quyết tranh chấp diễn ra hiệu quả.

Quy tắc SIAC 2025 quy định về Thủ tục Trọng tài khẩn cấp và Biện pháp khẩn cấp tạm thời

Thủ tục trọng tài khẩn cấp là cơ chế cho phép một bên được yêu cầu áp dụng các biện pháp khẩn cấp tạm thời trong các tình huống cấp bách, ngay cả khi Hội đồng Trọng tài của vụ việc chưa được thành lập, nhằm đảm bảo quyền lợi chính đáng (chẳng hạn cấm thay đổi hiện trạng tài sản tranh chấp) mà không cần thông qua tòa án quốc gia.

Theo Quy tắc SIAC 2016, một bên muốn áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời chỉ có thể nộp đơn yêu cầu đồng thời với hoặc sau khi nộp Thông báo Trọng tài (Notice of Arbitration). Tuy nhiên, trong các trường hợp như vậy, việc yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời có thể bị trì hoãn do việc soạn thảo và đệ trình Thông báo Trọng tài cần được chuẩn bị kĩ lưỡng.

Để khắc phục hạn chế nêu trên, Quy tắc SIAC 2025 đã cho phép một bên có thể yêu cầu thực hiện Trọng tài khẩn cấp trước khi nộp Thông báo Trọng tài[6], và sau đó Thông báo Trọng tài phải được nộp trong vòng 07 ngày kể từ ngày Thư ký nhận được đơn yêu cầu Trọng tài khẩn cấp, nếu không đơn yêu cầu sẽ bị coi là đã rút lại.

Bên cạnh đó, Quy tắc SIAC 2025 cũng giới thiệu cơ chế mới cho phép một bên yêu cầu SIAC áp dụng lệnh bảo vệ sơ bộ (protective preliminary order) – chẳng hạn như cấm một bên tiêu hủy hoặc thay đổi các tài liệu quan trọng – đồng thời với yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời thông thường.

Khác với trường hợp chỉ yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời, việc nộp đơn yêu cầu trong trường hợp này sẽ không cần phải thông báo trước cho bên còn lại.

Quy tắc SIAC 2025 quy định rằng Trọng tài viên khẩn cấp – người được bổ nhiệm bởi Chủ tịch SIAC – sẽ phải quyết định về việc có áp dụng Lệnh bảo vệ sơ bộ hay không trong vòng 24 giờ kể từ từ khi được bổ nhiệm. Người nộp đơn nhanh chóng chuyển bất kỳ Lệnh bảo vệ sơ bộ nào cho đối phương trong vòng 12 giờ kể từ khi ban hành lệnh, nếu không, Lệnh bảo vệ sơ bộ sẽ hết hiệu lực sau 03 ngày kể từ ngày ban hành[7]. Trọng tài viên khẩn cấp cũng được yêu cầu phải cho phép bên bị áp dụng lệnh có cơ hội được trình bày trong thời  gian sớm nhất có thể[8].

Quy tắc SIAC 2025 quy định về Quy trình phối hợp (Coordinated proceedings)

Giống như hầu hết các quy tắc tố tụng trọng tài của các trung tâm khác, Quy tắc SIAC 2016 có cơ chế cho phép việc nhập các vụ kiện trọng tài có liên quan đến nhau thành một quy trình tố tụng duy nhất[9].

Quy tắc SIAC 2025 giới thiệu thêm một cơ chế để giải quyết trường hợp các vụ kiện trọng tài liên quan đến nhau nhưng không được nhập thành một vụ kiện duy nhất. Khi đó, nếu các vụ kiện có cùng một Hội động Trọng tài và có chung vấn đề pháp lý hoặc tình tiết vụ việc, một bên có thể nộp đơn để yêu cầu phối hợp các vụ trọng tài để[10]:

– Các vụ trọng tài được tiến hành đồng thời hoặc tuần tự;

– Các vụ trọng tài sẽ tiến hành phiên xử (hearing) cùng nhau và các thủ tục tố tụng được tiến hành một cách thống nhất; hoặc

– Bất kỳ vụ trọng tài nào cũng có thể tạm đình chỉ trong thời gian chờ quyết định của vụ trọng tài khác.

Đơn yêu cầu phối hợp các vụ trọng tài

Lưu ý rằng mặc dù các vụ kiện được tiến hành phối hợp với nhau, đó vẫn là các vụ kiện độc lập và sẽ được Hội đồng trọng tài ban hành các quyết định riêng.

Quy định này có thể hữu ích trong các trường hợp có nhiều thủ tục liên quan (ví dụ: giữa chủ đầu tư, nhà thầu chính và các nhà thầu phụ), đồng thời nhằm mục đích cung cấp một cơ chế tố tụng bổ sung để tối ưu hóa việc giải quyết nhiều vụ trọng tài phức tạp, giảm thiểu rủi ro kết quả không nhất quán hoặc mâu thuẫn và tránh trùng lặp chi phí trong nhiều thủ tục.

Quy tắc SIAC 2025 quy định về Tài trợ của bên thứ ba

Kể từ năm 2017, SIAC đã ban hành Hướng dẫn Thực hành (Practice Note) về việc tài trợ của bên thứ ba trong tố tụng trọng tài, theo đó Hội đồng trọng tài có quyền yêu cầu các bên tiết lộ về việc tài trợ của bên thứ ba.

Quy tắc SIAC 2025 đã chính thức ghi nhận vấn đề nêu trên tại Quy tắc 38. Một bên có nghĩa vụ phải tiết lộ sự tồn tại của bất kỳ thỏa thuận tài trợ bên thứ ba nào và danh tính của nhà tài trợ[11]. Bên cạnh đó, Hội đồng Trọng tài có thẩm quyền để yêu cầu một bên tiết lộ các khía cạnh cụ thể của thỏa thuận tài trợ (bao gồm lợi ích của nhà tài trợ bên thứ ba trong kết quả của thủ tục tố tụng và việc liệu nhà tài trợ bên thứ ba có cam kết chịu trách nhiệm chi phí bất lợi) sau khi xem xét ý kiến của các bên[12].

Sau khi Hội đồng trọng tài đã được thành lập, các bên không được phép tham gia các thỏa thuận tài trợ với bên thứ ba mà có thể tạo ra xung đột lợi ích với các thành viên của Hội đồng trọng tài[13].

Đáng chú ý, Quy tắc SIAC 2025 cũng quy định rằng Hội đồng Trọng tài có thể xem xét bất kỳ thỏa thuận tài trợ bên thứ ba nào trong việc phân bổ chi phí.

Quy tắc SIAC 2025 quy định về Những điểm mới khác

Quy định về việc tích hợp Cổng thông tin SIAC vào quản lý vụ việc theo các Quy tắc[14]: Cổng thông tin SIAC là nền tảng quản lý vụ việc dựa trên đám mây của SIAC cung cấp các tính năng như nộp hồ sơ điện tử, hệ thống thanh toán trực tuyến tích hợp, tải lên và lưu trữ tài liệu an toàn và quản lý vụ việc theo thời gian thực từ khi bắt đầu trọng tài. Phiên xử (hearing) có thể được tiến hành trực tiếp, kết hợp hoặc thông qua hội nghị truyền hình/điện thoại[15].

Điều này có thể giúp các bên và Hội đồng Trọng tài dễ dàng truy cập các tài liệu liên quan đến vụ việc hơn tại bất kỳ thời điểm nào và có thể cho phép các bên giải quyết tranh chấp một cách hiệu quả chi phí hơn. Ngoài ra, Hội đồng Trọng tài cũng được yêu cầu thảo luận các biện pháp bảo mật thông tin để bảo vệ dữ liệu được chia sẻ điện tử, phản ánh việc sử dụng ngày càng tăng của các công nghệ từ xa trong trọng tài quốc tế[16].

Sau khi thông báo về việc bắt đầu trọng tài và tại bất kỳ giai đoạn nào của trọng tài sau đó, sau khi xem xét ý kiến của các bên và Hội đồng Trọng tài, Thư ký có thể yêu cầu các bên tải lên tất cả các thông tin liên lạc bằng văn bản lên Cổng thông tin SIAC. Quy tắc hiện nay cũng công nhận rõ ràng rằng các bên có thể nộp Thông báo Trọng tài trực tuyến với Ban Thư ký thông qua Cổng thông tin SIAC.

Phản đối sơ bộ về thẩm quyền (Prima Facie Jurisdictional Objection): Quy định cho phép Tổng Thư ký chuyển vấn đề thẩm quyền đến Tòa trọng tài SIAC để đưa ra quyết định sơ bộ trong trường hợp Bị đơn không nộp Bản trả lời (Response) hoặc bất kỳ bên nào phản đối sự tồn tại, hiệu lực hoặc khả năng áp dụng của thỏa thuận trọng tài trước khi thành lập Hội đồng Trọng tài. Trong trường hợp Tòa trọng tài SIAC quyết định rằng trọng tài không được tiến hành, toàn bộ hoặc một phần, Thư ký sẽ chấm dứt trọng tài theo quyết định của Tòa trọng tài SIAC[17].

Thời hạn ban hành phán quyết: Theo Quy tắc SIAC 2016, thời hạn để Hội đồng trọng tài gửi bản dự thảo phán quyết để SIAC rà soát là 45 ngày kể từ ngày Hội đồng Trọng tài tuyên bố kết thúc tiến trình tố tụng (đồng nghĩa là thời điểm này sẽ phụ thuộc vào Hội đồng Trọng tài)[18]. Quy tắc SIAC 2025 lại đưa ra một thời hạn cố định để Hội đồng Trọng tài gửi dự thảo phán quyết: 90 ngày kể từ ngày diễn ra phiên tranh luận hoặc trình nộp cuối cùng[19].

Tính bền vững: Quy tắc mới khuyến khích Hội đồng Trọng tài tham khảo ý kiến của các bên về việc có nên áp dụng các thủ tục bền vững về môi trường cho trọng tài hay không[20].

Kết luận

Quy tắc SIAC 2025 giới thiệu nhiều thủ tục mới và sửa đổi các cơ chế hiện có với mục đích cải thiện hiệu quả thủ tục theo Quy tắc SIAC 2016 nhằm giải quyết các tình huống do các bên gây cản trở hoặc không tham gia gây ra và các tình huống quản lý vụ việc có vấn đề khác. SIAC đã nỗ lực tiến hành đánh giá một cách toàn diện về Quy tắc SIAC 2025, dựa trên kinh nghiệm quản lý vụ việc rộng lớn của mình. Quy tắc SIAC 2025 đã đưa ra một loạt các cơ chế thủ tục rộng rãi, cho phép SIAC, các bên tranh chấp và Hội đồng Trọng tài tùy chỉnh thủ tục trọng tài theo yêu cầu của từng tranh chấp cụ thể.

Bên cạnh đó, các bên tham gia cần phải hiểu rõ cách thức các thủ tục và sửa đổi mới này sẽ ảnh hưởng đến cách thức tiến hành trọng tài, đặc biệt là do một số thủ tục/sửa đổi này đặt ra vị trí mặc định sẽ được áp dụng trừ khi các bên đồng ý khác. Trong trường hợp các bên muốn loại trừ một số thủ tục/cơ chế nhất định, cũng có thể hữu ích khi quy định rõ ràng điều này trong thỏa thuận trọng tài của các bên.

Phụ trách:

Cộng sự Cấp Cao Trần Phạm Hoàng Tùng Điện thoại: (84) 901 334 192 Email: tung.tran@cnccounsel.com

Cộng tác viên Bùi Hương Giang Điện thoại: (84) 347 924 900

[1] Quy tắc 13.1(b) của Quy tắc SIAC 2025.

[2] Phụ lục 2 của Quy tắc SIAC 2025.

[3] Như trên.

[4] Quy tắc 46 của Quy tắc SIAC 2025.

[5] Quy tắc 46.4(b) của Quy tắc SIAC 2025.

[6] Quy tắc 12 của Quy tắc SIAC 2025

[7] Đoạn 29 và 30, Phụ lục 1 của Quy tắc SIAC 2025

[8] Đoạn 31, Phụ lục 1 của Quy tắc SIAC 2025

[9] Điều 8 của Quy tắc SIAC 2016

[10] Quy tắc 17 của Quy tắc SIAC 2025

[11] Quy tắc 38.1 của Quy tắc SIAC 2025

[12] Quy tắc 38.4 của Quy tắc SIAC 2025

[13] Quy tắc 38.3 của Quy tắc SIAC 2025

[14] Quy tắc 4 của Quy tắc SIAC 2025

[15] Quy tắc 39.2 của Quy tắc SIAC 2025

[16] Quy tắc 61 của Quy tắc SIAC 2025

[17] Quy tắc 8.1 của Quy tắc SIAC 2025

[18] Quy tắc 32.3 của Quy tắc SIAC 2016

[19] Quy tắc 60 của Quy tắc SIAC 2025

[20] Quy tắc 32.4(b) của Quy tắc SIAC 2025