Lựa Chọn Mẫu hợp đồng FIDIC phù hợp

Không ít chủ đầu tư, nhà thầu, nhà tư vấn và các chuyên gia pháp lý như các luật sư hành nghề, các chuyên viên pháp chế, chuyên viên soạn thảo hợp đồng trong lĩnh vực xây dựng gặp khó khăn trong việc lựa chọn mẫu hợp đồng FIDIC phù hợp nhất cho từng trường hợp.

Thực trạng đó có thể do tính đa dạng của các mẫu hợp đồng do Hiệp Hội Quốc Tế Các Kỹ Sư Tư Vấn (“FIDIC“) phát hành hoặc cũng có thể do cách tiếp cận của của FIDIC và thông lệ thế giới đối với những vấn đề trong mỗi hợp đồng FIDIC so với thông lệ/thực tiễn áp dụng của Việt Nam.

Để khách hàng có thêm những kiến thức và kinh nghiệm lựa chọn mẫu hợp đồng FIDIC phù hợp, CNC tóm tắt những thông tin ngắn gọn về đặc tính các mẫu hợp đồng FIDIC thường dùng trong các dự án kiến trúc và xây dựng quốc tế.

FIDIC là gì?

FIDIC (the “International Federation of Consulting Engineers”) là viết tắt của cụm từ tiếng Pháp “‘Fédération Internationale des Ingénieurs – Conseils’ và được dịch sang tiếng Việt là “Hiệp Quốc Tế Các Kỹ Sư Tư Vấn”.

FIDIC ra đời năm 1913 là kết quả của sự hợp tác từ các kỹ sư vực tư vấn với mong muốn tạo lập một tổ chức có thể đại diện cho tiếng nói của các kỹ sư, dựa trên nền tảng của chất lượng, chính trực và phát triển bền vững.

Cùng với các hoạt động như đào tạo, trợ giúp các hội viên thì hoạt động giới thiệu các mẫu hợp đồng trong lĩnh vực xây dựng cũng được FIDIC tập trung và được đánh giá rất cao.

Tính Chuẩn Mực Trong Các hợp đồng của FIDIC

Đã từ lâu, FIDIC nổi tiếng với việc giới thiệu các hợp đồng chuẩn cho các dự án xây dựng dân dụng và đã được sử dụng trên toàn cầu và đã được nhiều Ngân Hàng Phát Triển Đa Phương – Multilateral Development Bank trên thế giới (“MDBs”) sử dụng.

Nguyên tắc chính của những hợp đồng được FIDIC ban hành chính là việc làm rõ mối quan hệ hợp đồng giữa các bên và nguyên tắc phân chia các rủi ro giữa Chủ đầu tư và Nhà thầu. Theo đó, các hợp đồng FIDIC thường phân chia các rủi ro một cách công bằng và đảm bảo chắc chắn rằng bên gánh chịu rủi ro đó có thể kiểm soát được các rủi ro hoặc ít nhất có công cụ để hạn chế các rủi ro.

Tuy nhiên, cần hết sức lưu ý rằng các mẫu của FIDIC chỉ là điều khởi đầu cho việc chuẩn bị một hợp đồng xây dựng. Các hợp đồng FIDIC cần phải được hiệu chỉnh để phản ánh những đặc tính riêng biệt của mỗi dự án và các yêu cầu của các bên.

Nguyên Tắc Lựa Chọn mẫu hợp đồng FIDIC

Các mẫu hợp đồng được FIDIC soạn thảo là đa dạng và phục vụ cho mục đích sử dụng khác nhau tại mỗi dự án cụ thể.

• Các mẫu hợp đồng chính (phổ biến) có sự khác nhau bởi màu sắc trang bìa của nó. Việc lựa chọn mẫu hợp đồng nào là phù thuộc vào nhiều yếu tố của dự án đang được dự kiến triển khai như sự tham gia của đơn vị tài trợ, tính sẵn có của bản vẽ và các tiêu chuẩn kỹ thuật, sự tham gia của tư vấn quản lý dự án và năng lực của chủ đầu tư. Tuy nhiên, về tổng thể thì:
• Dự án có chi phí thấp hoặc nhanh chóng, tiếp cận dễ dàng: Sử dụng cuốn màu Xanh Lá
• Dự án cổ điển/truyền thống do Chủ đầu tư thiết kế: Sử dụng Cuốn Màu Đỏ
• Dự án cổ điển do Chủ đầu tư thiết kế nhưng được các Ngân Hàng Phát Triển Đa Phương tài trợ vốn: Sử dụng Cuốn Màu Hồng
• Dự án do Nhà thầu thiết kế: Sử dụng Cuốn Màu Vàng
• Dự án Chìa Khóa Trao Tay/EPC: Sử dụng Cuốn Màu Bạc
• Dự án thiết kế, thi công, vận hành: Sử dụng Cuốn Màu Vàng Kim Loại

Cuốn màu xanh lá

Mẫu hợp đồng ngắn gọn này khuyến cáo sử dụng cho các công việc xây dựng, kỹ thuật có quy mô nhỏ, giá trị thấp hoặc khi mà thời gian thi công xây dựng ngắn.

FIDIC có hướng dẫn rằng Cuốn Màu Xanh Lá này có thể áp dụng cho các hợp đồng có giá trị dưới 500.000 đô la Mỹ hoặc thời gian xây dựng dưới sáu tháng. Ngoài ra, Cuốn Màu Xanh Lá cũng có thể phù hợp cho các công việc đơn giản hoặc lặp đi lặp lại.

Thông thường, theo cách triển khai của hợp đồng này thì Nhà thầu được yêu cầu thi công công trình phù hợp với thiết kế mà không quan tâm đến việc thiết kế đó do Chủ đầu tư hay Nhà thầu cung cấp.

Việc đánh giá các giá trị đến hạn hàng tháng thường không áp dụng và các bên sẽ tự thu xếp để thống nhất một phương thức thanh toán phù hợp.

Cuốn Màu Đỏ

Các điều kiện của hợp đồng xây dựng do Chủ đầu tư thiết kế (Hợp đồng thi công xây dựng truyền thống

Năm 1956 ấn bản mẫu đầu tiên (nguyên thủy) của Cuốn Màu Đỏ được FIDIC xuất bản. Mẫu hợp đồng này được tiếp tục cập nhật và hiệu chỉnh thêm ba phiên bản nữa, bao gồm phiên bản năm 1963, phiên bản năm 1977 và phiên bản năm 1987.

Đến năm 1999 FIDIC xuất bản một loạt ấn phẩm hoàn toàn mới so với các mẫu hợp đồng tại thời điểm đó, bao gồm Cuốn Màu Vàng, Cuốn Màu Bạc, Cuốn Màu Xanh Lá và Cuốn Màu Đỏ. Sự ra đời của Cuốn Màu Đỏ 1999 thay thế các phiên bản trước đó và nó đánh dấu một bước phát triển hoàn toàn mới, tốt hơn, chính xác hơn và phù hợp hơn trong hầu hết các vấn đề của một hợp đồng xây dựng truyền thống.

Theo đó, Cuốn Màu Đỏ được khuyến cáo cho mẫu hợp đồng xây dựng hoặc các công việc kỹ thuật khi mà Chủ đầu tư chịu trách nhiệm hầu như hoàn toàn cho phần thiết kế. Trên thực tế, FIDIC xác nhận rằng Cuốn Màu Đỏ được sử dụng nhiều nhất cho các hợp đồng xây dựng trên toàn thế giới khi mà hầu hết các công việc được thiết kế bởi Chủ đầu tư (hoặc đơn vị tư vấn do Chủ đầu tư thuê mướn).

Một đặc tính của Cuốn Màu Đỏ là khoản thanh toán được thực hiện phù hợp với Biểu Khối Lượng (một tài liệu thể hiện các vật tư, thiết bị, nhân công/lao động và chi phí để thực hiện đã được định hình thành các hạng mục) mặc dù khoản thanh toán có thể được thực hiện trên cơ sở trọn gói cho các hạng mục công việc.

Cuốn Màu Đỏ sẽ được bên thứ ba – Nhà Tư vấn quản lý và triển khai hợp đồng thay vì Nhà thầu hay Chủ đầu tư sẽ trực tiếp đảm nhận. Nhà Tư vấn sẽ chịu trách nhiệm cho việc giám sát thi công xây dựng công việc (tuy nhiên sẽ vẫn cập nhật cho Chủ đầu tư đầy đủ các thông tin mà kỹ sư có thể tạo ra phát sinh) và xác nhận thanh toán.

Cuốn Màu Hồng ấn bản của MDBs

Trên thực tế, Cuốn Màu Hồng được soạn thảo để sử dụng cho các dự án mà Các Ngân Hàng Phát Triển Đa Phương chẳng hạn như Ngân Hàng Thế Giới, Ngân Hàng Phát Triển Châu Á, v.v khi mà Cuốn Màu Đỏ có thể đã được áp dụng theo cách khác.

Trên thực tế, khi mà dự án được tài trợ bởi một Ngân Hàng Phát Triển Đa Phương nhưng Chủ đầu tư lại không đảm nhận công việc thiết kế thì việc sử dụng Cuốn Màu Hồng là không khả thi và khi đó các bên sẽ phải hiệu chỉnh một mẫu khác của FIDIC để sử dụng cho phù hợp.

Trước khi xuất bản Cuốn Màu Đỏ khi mà MDBs đầu tiên đã hiệu chỉnh Cuốn Màu Đỏ cho các Dự án mà họ tài trợ vốn thì họ sửa ngay vào điều kiện chung của Hợp đồng FIDIC. Theo kết quả cuộc đàm phán giữa FIDIC và của MDBs thì Cuốn Màu Hồng đã được xuất bản và tổ hợp những hiệu chỉnh mà thường được MDBs bổ sung vào.

Cuốn Màu Vàng

Các điều kiện của hợp đồng thiết kế và thi công dành cho các hạng mục cơ, kỹ thuật, điện và cho các công trình xây dựng do nhà thầu thiết kế (hợp đồng thiết kế – thi công)

Mẫu hợp đồng màu vàng này được soạn thảo cho việc sử dụng vào các dự án mà Nhà thầu thực hiện phần lớn công việc thiết kế (chẳng hạn Nhà thầu triển khai chi tiết thiết kế của Dự án để có thể đáp ứng các yêu cầu hay các đặc tính được Chủ đầu tư đưa ra).

Cuốn Màu Vàng theo đó thường được sử dụng cho các dự án hoặc cho các công trình xây dựng, kỹ thuật trong cả lĩnh vực dân dụng và công nghiệp.

Cuốn Màu Vàng là một loại hợp đồng trọn gói với các khoản thanh toán được thực hiện khi đạt được những mốc hoàn thành quan trọng dựa trên chứng nhận do Nhà Tư vấn đưa ra (như trong Cuốn Màu Đỏ, Nhà Tư vấn sẽ quản lý hợp đồng). Nhà thầu do vậy chịu sự lệ thuộc vào tính chất hoàn chỉnh, đầy đủ của các các nghĩa vụ mà theo đó dự án phải được thực hiện.

Cuốn Màu Bạc

Các điều kiện hợp đồng EPC/Chìa Khóa Trao tay

Cuốn Màu Bạc được soạn thảo cho việc sử dụng vào các Dự án EPC/Chìa Khóa Trao Tay – những dự án yêu cầu Nhà thầu cung cấp đầy đủ các tiện ích cho Chủ đầu tư mà đã sẵn sàng cho việc hoạt động vào lúc “Mở Khóa”. Những hợp đồng này do đó yêu cầu Nhà thầu phải chịu trách nhiệm cho việc thiết kế, thi công các công việc của dự án, chạy thủ để đạt được các chỉ tiêu đã cam kết và sẵn sàng để vận hành vào lúc bàn giao.

Cuốn Màu Bạc được sử dụng khi mà các chi tiết giá và ngày hoàn thành được đặt lên vị trí hàng đầu. Cuốn Màu Bạc cho phép Chủ đầu tư có ưu thế hơn so với Nhà thầu khi họ phải chấp nhận chịu rủi ro về chi phí và thời gian nhiều hơn so với Cuốn Màu Vàng tuy nhiên Nhà thầu có cơ hội để phản ánh các rủi ro vào giá thực hiện công việc.

Chủ Đầu tư sẽ không có trách nhiệm thiết kế nào theo cách mà Cuốn Màu Bạc được sử dụng. Tương tự như Cuốn Màu Vàng, Nhà thầu có nghĩa vụ phải hoàn thành các nghĩa vụ của hợp đồng mà đáp ứng được các mục đích của dự án khi nó được thực hiện.

Cuốn Màu Vàng Kim Loại

Các điều kiện hợp đồng thiết kế, thi công và vận hành dự án (hợp đồng thiết kế, thi công và vận hành

FIDIC kiến nghị rằng Cuốn Màu Vàng Kim Loại được soạn thảo để hạn chế rủi ro mà có thể xảy ra sau khi bàn giao dự án bởi lý do của việc thiết kế, tay nghề hay vật liệu kém chất lượng.

Cuốn Màu Vàng Kim Loại do vậy phù hợp với trường hợp mà bên cạnh nghĩa vụ đảm bảo các nhiệm vụ thiết kế và thi công thì cam kết vận hành và bảo trì trong thời gian dài cũng được đặt lên hàng đầu.

Thông thường, Nhà thầu phải vận hành và bảo trì dự án được hoàn thiện dưới danh nghĩa của Chủ đầu tư trong một khoảng thời gian khoảng 20 năm từ ngày có Chứng Chỉ Vận Hành – Chứng Chỉ được ban hành khi hoàn thành việc xây dựng dự án. Trong suốt thời hạn 20 năm Nhà thầu phải đáp ứng các yêu cầu nhất định và vào cuối thời hạn này Dự án phải được bàn giao lại cho Chủ đầu tư theo một tình trạng mà các bên chấp thuận được.

Trong suốt 20 năm thời hạn đó Chủ đầu tư là chủ sở hữu của các thiết bị tuy nhiên Nhà thầu vận hành nó bằng rủi ro của chính họ. Tuy nhiên, Nhà thầu sẽ không chịu trách nhiệm cho chi phí tài chính đối với dự án hoặc không phải đảm bảo sự thành công của nó trong suốt thời gian dài.

Cuốn Màu Xanh Dương

FIDIC kiến nghị rằng Cuốn Màu Xanh Dương là phù hợp cho tất cả các loại công việc nạo vét và cảo tại các công việc cũng như các công việc xây dựng phụ trợ.

Thông thường, theo mẫu mẫu hợp đồng này có thể được hiệu chỉnh cho các Hợp đồng mà có bao gồm toàn bộ công việc thiết kế của Nhà thầu.

Cuốn Màu Trắng

Cuốn Màu Trắng được sử dụng để chỉ định Nhà tư vấn cung cấp các dịch vụ cho Chủ đầu tư chẳng hạn nghiên cứu tiền khả thi, thiết kế, hợp đồng quản lý và điều hành dự án.

Cuốn Màu Trắng tạo nên cơ sở nền tảng cho Chủ đầu tư và Nhà tư vấn thực hiện các công việc xây dựng và thiết kế được thực hiện phù hợp với một hợp đồng FIDIC nhất định.

Hiện tại, Cuốn Màu Trắng đã trải qua năm lần ấn bản và mỗi bản cập nhật giúp cân bằng lợi ích của các bên, làm rõ hơn những vấn đề phát sinh trong quá trình thực hiện hợp đồng. Năm ấn bản của Cuốn Màu Trắng bao gồm:

• Ấn bản lần thứ năm: Cuốn Màu Trắng năm 2017
• Ấn bản lần thứ tư: Cuốn Màu Trắng năm 2006
• Ấn bản lần thứ ba: Cuốn Màu Trắng năm 1998
• Ấn bản lần thứ hai: Cuốn Màu Trắng năm 1991
• Ấn bản lần thứ nhất: Cuốn Màu Trắng năm 1990

Mẫu Hợp Đồng Thầu Phụ giữa Nhà thầu và Nhà thầu phụ

Không như các mẫu hợp đồng khác do FIDIC ấn hành, mẫu hợp đồng thầu phụ không có màu. Đây là loại hợp đồng thầu phụ được khuyến cáo sử dụng cho cuốn màu đỏ năm 1999 và màu hồng ở trên.

Bên cạnh hai mẫu hợp đồng thầu phụ đã xuất bản, bao gồm “Mẫu Hợp Đồng Thầu Phụ ấn bản năm 1994” và “Mẫu Hợp Đồng Thầu Phụ ấn bản năm 2011“, FIDIC đang chuẩn bị và cho xuất bản các mẫu hợp đồng thầu phụ khác nhau, phục vụ cho những mục đích, hoàn cảnh khác nhau.

Tải văn bản tóm tắt tại Các Loại Hợp Đồng FIDIC.

LIÊN HỆ

Nếu như có bất kỳ câu hỏi nào về vấn đề được nêu ở trên, xin vui lòng liên hệ với chúng tôi:

Luật sư Lê Thế Hùng | Luật sư Điều hành

T: (+84-28) 6276 9900

E: hung.le@cnccounsel.com

Luật sư Nguyễn Thị Kim Ngân | Cộng Sự Cấp Cao

T: (+84-28) 6276 9900

E: ngan.nguyen@cnccounsel.com

 

CNC^© | A Boutique Property Law Firm

28 Đường Mai Chí Thọ, Phường An Phú, Thành phố Thủ Đức,

Tp. Hồ Chí Minh, Việt Nam

T: (+84-28) 6276 9900 | F: (+84-28) 2220 0913

cnccounsel.com | contact@cnccounsel.com

 

Miễn trừ:

Bản tin này được chuẩn bị hoặc được sử dụng vì mục đích giới thiệu hoặc cập nhật cho khách hàng những thông tin về những vấn đề và/hoặc sự phát triển các quan điểm pháp lý tại Việt Nam. Các thông tin được trình bày tại bản tin này không tạo thành ý kiến tư vấn thuộc bất kỳ loại nào và có thể được thay đổi mà không cần phải thông báo trước.