Giới thiệu điều khoản giải quyết tranh chấp đa tầng
Điều khoản giải quyết tranh chấp đa tầng là điều khoản giải quyết tranh chấp mà ở đó Các Bên đồng ý rằng các tranh chấp phát sinh sẽ được giải quyết thông qua các phương thức khác nhau, chẳng hạn Thương lượng, Hòa giải, Quyết định của Chuyên gia, Ban xử lý Tranh chấp, Trọng tài hoặc Tòa án.
Nói một cách đơn giản, điều khoản giải quyết tranh chấp đa tầng chính là một điều khoản về giải quyết tranh chấp cho phép Các Bên tiến hành việc giải quyết tranh chấp theo các trình tự, thủ tục khác nhau.
Một điều khoản giải quyết tranh chấp sẽ được xem là đa tầng khi điều khoản giải quyết tranh chấp đó có từ hai (02) cơ chế giải quyết tranh chấp trở lên.
Hình ảnh minh họa điều khoản giải quyết tranh chấp đa tầng
Ngày nay, điều khoản giải quyết tranh chấp đa tầng đã trở nên đa dạng và phổ biến, đặc biệt trong các hợp đồng phức tạp, có giá trị lớn, hoặc có sự tham gia của đối tác nước ngoài.
Dưới đây là ví dụ điển hình và cụ thể về một điều khoản giải quyết tranh chấp đa tầng thường được sử dụng trong Hợp đồng Xây dựng.
“Điều 16. Giải quyết tranh chấp
16.1. Khi tranh chấp phát sinh, Các Bên sẽ cố gắng thương lượng, đàm phán để giải quyết trên tinh thần thiện chí.
16.2. Trường hợp việc thương lượng, đàm phán không có kết quả trong vòng 60 ngày kể từ ngày một Bên gửi cho Bên kia về ý định giải quyết tranh chấp thông qua thương lượng, đàm phán hoặc đã qua ba (03) lần mời thương lượng, đàm phán để giải quyết tranh chấp nhưng Bên còn lại không đồng ý hoặc tranh chấp không thể giải quyết được, tùy điều kiện nào tới trước, thì bất kỳ Bên nào cũng có thể đưa tranh chấp ra giải quyết dứt điểm tại Trung tâm Trọng tài Thương mại Miền Trung (MCAC) tại Tp. Hồ Chí Minh.
16.3. Trừ khi Các Bên có thỏa thuận khác tại thời điểm tranh chấp phát sinh, việc giải quyết tranh chấp tại MCAC sẽ được thực hiện bởi ba (03) Trọng tài viên, bằng tiếng Việt, và được thực hiện phù hợp với Quy tắc tố tụng của MCAC đang có hiệu lực tại thời điểm tranh chấp.
16.4. Hợp đồng bị vô hiệu, chấm dứt không ảnh hưởng đến hiệu lực của Điều Khoản về giải quyết tranh chấp này.“
Điều khoản giải quyết tranh chấp đa tầng mẫu (Điều 16)
Điều khoản giải quyết tranh chấp đa tầng bao gồm những cơ chế nào?
Điều khoản giải quyết tranh chấp đa tầng do Các Bên tự thỏa thuận. Không có giới hạn về số lượng cơ chế giải quyết tranh chấp trong một Điều khoản giải quyết tranh chấp đa tầng.
Do vậy có thể hiểu, càng nhiều cơ chế giải quyết tranh chấp tiền tố tụng thì điều khoản giải quyết tranh chấp đa tầng càng trở nên đa dạng, phức tạp. Với ý nghĩa này, điều khoản giải quyết tranh chấp đa tầng có thể bao 2 cơ chế với nhiều biến thể sau đây:
Cơ chế 1: Điều khoản giải quyết tranh chấp đa tầng gồm 2 bước, bao gồm 4 biến thể sau:
- Giải quyết tranh chấp bằng Thương lượng > Tòa án/Trọng tài.
- Giải quyết tranh chấp bằng Hòa giải > Tòa án/Trọng tài.
- Giải quyết tranh chấp bằng Quyết định của Chuyên gia > Tòa án/Trọng tài.
- Giải quyết tranh chấp bằng Ban Xử lý Tranh chấp > Tòa án/Trọng tài.
Cơ chế 2: Điều khoản giải quyết tranh chấp đa tầng gồm nhiều bước kết hợp, bao gồm 7 biến thể sau đây:
- Giải quyết tranh chấp bằng Thương lượng > Hòa giải > Tòa án/Trọng tài.
- Giải quyết tranh chấp bằng Thương lượng > Hòa giải > Quyết định của Chuyên gia > Tòa án/Trọng tài.
- Giải quyết tranh chấp bằng Thương lượng > Hòa giải > Quyết định của Chuyên gia > Ban Xử lý Tranh chấp > Tòa án/Trọng tài.
- Giải quyết tranh chấp bằng Thương lượng > Quyết định của Chuyên gia > Tòa án/Trọng tài.
- Giải quyết tranh chấp bằng Thương lượng > Hòa giải > Ban Xử lý Tranh chấp > Tòa án/Trọng tài.
- Giải quyết tranh chấp bằng Hòa giải > Quyết định của Chuyên gia > Tòa án/Trọng tài.
- Giải quyết tranh chấp bằng Hòa giải > Ban Xử lý Tranh chấp > Tòa án/Trọng tài
- Giải quyết tranh chấp bằng Hòa giải > Quyết định của Chuyên gia > Ban Xử lý Tranh chấp > Tòa án/Trọng tài.
>> Xem thêm Cơ chế giải quyết tranh chấp ngoài tòa án tại đây.
Điều khoản giải quyết tranh chấp đa tầng có hiệu lực không?
Không dễ để trả lời cho câu hỏi, liệu điều khoản giải quyết tranh chấp đa tầng có hiệu lực hay không bởi vì nó còn phụ thuộc vào hệ thống luật pháp của từng quốc gia.
Chẳng hạn, tại Anh thì việc áp dụng điều khoản giải quyết tranh chấp ngoài tòa án (chẳng hạn Hòa giải) là bắt buộc. Ngược lại, tại một số quốc gia khác, chẳng hạn Pháp, Đức, và Italy không cho phép áp dụng cơ chế giải quyết tranh chấp lựa chọn cho những tranh chấp liên quan đến quyền lợi của người tiêu dùng.
Tại Việt Nam, điều khoản giải quyết tranh chấp đa tầng có hiệu lực và được thừa nhận bởi vì điều khoản giải quyết tranh chấp đa tầng không thuộc trường hợp bị vô hiệu do vi phạm điều cấm, trái đạo đức xã hội.
Tuy nhiên, Việt Nam vẫn đang trong giai đoạn phát triển và hệ thống luật pháp vẫn đang có những thay đổi đáng kể. Do vậy, cần thận trọng với tính khả thi của các cơ chế giải quyết tranh chấp trong điều khoản giải quyết tranh chấp đa tầng.
Ưu điểm của Điều khoản giải quyết tranh chấp đa tầng
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat.
Với ý nghĩa đó, CNC không đồng tình với một số quan điểm cho rằng “Điều khoản giải quyết tranh chấp đa tầng là điều khoản ghi nhận sự thỏa thuận của các bên về việc thực hiện các thủ tục tiền tố tụng trọng tài trước khi đưa tranh chấp lên giải quyết ở trọng tài (chèn lin: https://tapchitoaan.vn/tham-quyen-quyet-dinh-hieu-luc-thi-hanh-cua-thoa-thuan-tien-to-tung-trong-tai9880.html).
Nhược điểm của Điều khoản giải quyết tranh chấp đa tầng
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat.
Rủi ro khi không tuân thủ Điều khoản giải quyết tranh chấp đa tầng
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat.
Đặt vấn đề về (i) Hủy phán quyết; hoặc (ii) Không cho thi hành.
