Ra mắt 20 Án lệ của năm 2025
Ngày 13/10/2025, Tòa án nhân dân tối cao đã công bố 20 dự thảo án lệ đầu tiên của năm 2025.
Các dự thảo án lệ này bao gồm 06 án lệ về Hình sự, 02 án lệ về Hành chính và 12 án lệ về Dân sự/Hôn nhân & Gia đình/Kinh doanh thương mại/Tố tụng dân sự. Cụ thể như được trình bày theo bảng dưới đây:
Số hiệu |
Lĩnh vực |
Nguồn án lệ |
Tình huống án lệ |
Giải pháp pháp lý |
|
Hình sự |
Bản án hình sự sơ thẩm số 62/2023/HS-ST ngày 18/8/2023 của Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Ngãi về vụ án “Giết người” đối với bị cáo Nguyễn Chí T, Phùng Thế H. | Bị cáo có hành vi xúi giục người dưới 18 tuổi cùng thực hiện hành vi phạm tội. Tại thời điểm thực hiện hành vi phạm tội bị cáo là người dưới 18 tuổi. | Trường hợp này, Toà án không áp dụng tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự “Xúi giục người dưới 18 tuổi phạm tội” đối với bị cáo. | |
|
Hình sự |
Bản án số 55/2023/HS-ST ngày 8/11/2023 của Tòa án nhân dân huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái về vụ án “Cướp tài sản” đối với bị cáo Hoàng Đình Đ. | Bị cáo và bị hại cùng tham gia đánh bạc và bị cáo bị thua bạc. Bị cáo có hành vi cướp số tiền của bị hại vừa thắng bạc của mình. | Trường hợp này, Tòa án phải xác định số tiền mà bị cáo cướp của bị hại là tài sản do bị hại thực hiện hành vi trái pháp luật mà có để tịch thu sung công quỹ nhà nước. | |
|
Hình sự |
Quyết định giám đốc thẩm số 16/2024/HS-GĐT ngày 17/6/2024 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao về vụ án “Tổ chức cho người khác nhập cảnh Việt Nam trái phép” đối với bị cáo Trần Văn B. | Bị cáo sử dụng tài sản là tài sản chung vợ chồng làm phương tiện phạm tội. | Trường hợp này, Toà án phải xác định tài sản là phương tiện dùng vào việc phạm tội phải bị tịch thu sung vào ngân sách nhà nước. | |
|
Hình sự |
Bản án hình sự sơ thẩm số 401/2018/HSST ngày 31/10/2018 của Tòa án nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh về vụ án “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”đối với bị cáo Lê Phương T. | Bị cáo giả mạo là nhân viên Công ty dịch vụ viễn thông, sử dụng hóa đơn, chứng từ giả để thu tiền cước viễn thông của nhiều khách hàng và chiếm đoạt số tiền này. Quá trình điều tra, Cơ quan điều tra chỉ lấy được lời khai hợp lệ của một số bị hại và chứng minh được số tiền chiếm đoạt của những người này. | Trường hợp này, Tòa án xác định bị cáo phải chịu trách nhiệm hình sự trên số tiền mà bị cáo lừa đảo, chiếm đoạt của một số bị hại đã được lấy lời khai hợp lệ. | |
|
Hình sự |
Quyết định giám đốc thẩm số 08/2024/HS-GĐT ngày 29/01/2024 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao về vụ án “Làm giả tài liệu của cơ quan, tổ chức” đối với bị cáo Lương Bích C. | Người bị kết án phạt tù có thời hạn đã chấp hành được một phần hình phạt tù theo bản án của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật, sau đó được Chủ tịch nước ra quyết định đặc xá tha tù trước thời hạn. Sau khi người bị kết án được đặc xá, người có thẩm quyền đã ban hành quyết định kháng nghị giám đốc thẩm đối với bản án này và Tòa án đã xét xử giám đốc thẩm hủy bản án nêu trên để giao xét xửlại theo hướng tăng nặng hình phạt đối với người bịkết án. Vụ án đã được Tòa án xét xử lại bằng bản án mới có hình phạt nặng hơn với người bị kết án và bản án mới này sau đó bị người có thẩm quyền kháng nghị giám đốc thẩm. | Trường hợp này, Toà án phải xác định người bị kết án đã được miễn chấp hành hình phạt theo chính sách khoan hồng, nhân đạo của Nhà nước bằng quyết định đặc xá tha tù trước thời hạn của Chủ tịch nước và giữ nguyên bản án mà người bị kết án đã chấp hành án. | |
|
Hình sự |
Quyết định giám đốc thẩm số 02/2022/HS-GĐT ngày 08/8/2022 của Tòa án quân sự Trung ương về vụ án “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” đối với Lê Phong D. | Trong thời điểm Thủ tướng Chính phủ công bố dịch bệnh Covid-19 thuộc bệnh truyền nhiễm nhóm A trên quy mô toàn quốc, bị cáo không có khẩu trang y tế nhưng đưa ra thông tin có khẩu trang để bán làm cho bị hại tin và chuyển tiền cho bị cáo để mua. Bị cáo chiếm đoạt số tiền này của bị hại. | Trường hợp này, Tòa án phải xác định hành vi phạm tội của bị cáo không thuộc tình tiết định khung hình phạt “Lợi dụng thiên tai, dịch bệnh” quy định tại điểm c khoản 3 Điều 174 Bộ luật Hình sự về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”. | |
| 07/2025 |
Hôn nhân & Gia đình/ Tố tụng dân sự |
Bản án Hôn nhân gia đình sơ thẩm số: 40/2024/DS-ST ngày 25/4/2024 của Tòa án nhân dân thành phố Rạch Giá, tỉnh Kiên Giang về vụ án “Tranh chấp xin ly hôn và nuôi con chung” giữa nguyên đơn là Cao Thanh P và bị đơn là Lê Thị Hồng N. | Trong vụ án hôn nhân gia đình, một bên vợ/chồng có yêu cầu ly hôn và đề nghị giao con chung chưa thành niên từ 7 tuổi trở lên cho người chồng/vợ đang trực tiếp nuôi dưỡng tiếp tục nuôi dưỡng. Quá trình giải quyết vụ án, người chồng/vợ đang trực tiếp nuôi dưỡng con chung vắng mặt không lý do, Tòa án không lấy được lời khai của con chung chưa thành niên nên không biết nguyện vọng của con chung nhưng có cơ sở xác định người con chung sống với người đang trực tiếp nuôi dưỡng được đảm bảo quyền lợi về mọi mặt. | Trường hợp này, Tòa án tiếp tục giao con chung chưa thành niên từ 7 tuổi trở lên cho người đang trực tiếp nuôi dưỡng được tiếp tục nuôi dưỡng. |
|
Dân sự |
Bản án phúc thẩm số 73/2023/DS-PT ngày 26/8/2023 của Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Nam về vụ án “Tranh chấp Hợp đồng bảo hiểm xe cơ giới” giữa nguyên đơn là ông Vương Ngọc A với bị đơn là Tổng Công ty cổ phần bảo hiểm H, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan là bà Vũ Hoàng U. | Hợp đồng bảo hiểm xe cơ giới có hiệu lực pháp luật. Sự kiện bảo hiểm thiệt hại xe cơ giới được cơ quan giám định kết luận nguyên nhân xe bị thiệt hại do con người gây ra. Cơ quan nhà nước có thẩm quyền chưa có kết luận về việc ai là người gây ra thiệt hại. | Trường hợp này, Tòa án phải xác định doanh nghiệp bảo hiểm phải bồi thường thiệt hại cho người được bảo hiểm, nhưng được bảo lưu quyền yêu cầu bồi hoàn hoặc được chuyển quyền yêu cầu bồi hoàn tiền bồi thường trong trường hợp người được bảo hiểm hoặc người thứ ba có lỗi gây thiệt hại cho xe cơ giới. | |
|
Hôn nhân & Gia đình |
Quyết định giám đốc thẩm số 06/2024/DS-GĐT ngày 22/4/2024 của Ủy ban Thẩm phán Tòa án nhân dân cấp cao tại thành phố Hồ Chí Minh về việc dân sự “Yêu cầu chấm dứt việc nuôi con nuôi” giữa người yêu cầu là ông Ngô Thành M, bà Cao Thị G và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan là cháu Ngô Phát T. | Cha, mẹ đẻ của con nuôi yêu cầu Tòa án chấm dứt việc nuôi con nuôi khi cha, mẹ nuôi chết mà con nuôi chưa thành niên. | Trường hợp này, Tòa án chấp nhận yêu cầu của cha mẹ đẻ của người con nuôi, tuyên bố chấm dứt việc nuôi con nuôi giữa người nhận nuôi và con nuôi. | |
|
Dân sự |
Quyết định giám đốc thẩm số 229/2023/DS-GĐT ngày 15/9/2023 của Ủy ban Thẩm phán Tòa án nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh về vụ án “Tranh chấp yêu cầu hủy hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất” giữa nguyên đơn là bà Võ Thị B với bị đơn là ông Trần Minh T, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan gồm 02 người. | Cha mẹ lập hợp đồng tặng cho con quyền sử dụng đất với điều kiện con phải nuôi cha mẹ đến hết đời. Sau khi người cha chết, người mẹ và người con thỏa thuận người con giao cho người mẹ một khoản tiền để người mẹ sang ở với người con khác đến hết đời. | Trường hợp này, Tòa án phải xác định điều kiện của hợp đồng tặng cho đã hoàn thành, hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất có hiệu lực pháp luật. | |
|
Tố tụng dân sự |
Bản án dân sự phúc thẩm số 64/2024/DS-PT ngày 03-6-2024 của Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Nam về vụ án “Tranh chấp hợp đồng bảo hiểm” giữa nguyên đơn là ông Lương Văn H, bị đơn là Tổng Công ty Bảo hiểm B. | Một số Công ty bảo hiểm ký kết hợp đồng nguyên tắc đồng bảo hiểm, nội dung hợp đồng có thỏa thuận các Công ty bảo hiểm cùng bảo hiểm tại các địa bàn triển khai và phân chia mỗi công ty sẽ đứng đầu tại một số địa bàn. Công ty bảo hiểm đứng đầu địa bàn có nghĩa vụ giao kết hợp đồng bảo hiểm với bên mua bảo hiểm, giải quyết bồi thường, chi trả tiền bồi thường khi xảy ra sự kiện bảo hiểm và có quyền yêu cầu các Công ty đồng bảo hiểm còn lại góp tiền bồi thường theo tỷ lệ bảo hiểm đã thỏa thuận trong hợp đồng. Sau đó, phát sinh tranh chấp hợp đồng bảo hiểm giữa Công ty bảo hiểm đứng đầu và bên mua bảo hiểm. | Trường hợp này, khi giải quyết tranh chấp về hợp đồng bảo hiểm, Tòa án chỉ cần đưa doanh nghiệp bảo hiểm đứng đầu đã giao kết hợp đồng bảo hiểm với bên mua bảo hiểm vào tham gia tố tụng mà không phải đưa các doanh nghiệp đồng bảo hiểm khác vào tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan. | |
|
Dân sự/ Kinh doanh thương mại |
Bản án dân sự phúc thẩm số 25/2023/DS-PT ngày 26/4/2023 của Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Ninh về vụ án dân sự “Tranh chấp hợp đồng tín dụng” giữa nguyên đơn là Ngân hàng TMCP V với bị đơn là bà Đàm Thu H. | Hợp đồng tín dụng có thỏa thuận khoản tiền phạt chậm trả lãi được tính trên khoản nợ lãi trong hạn và khoản nợ lãi quá hạn. Bên vay vi phạm nghĩa vụ thanh toán, Ngân hàng khởi kiện yêu cầu Tòa án buộc bên vay phải thanh toán nợ gốc, lãi trên nợ gốc trong hạn, lãi trên nợ gốc quá hạn, phạt chậm trả lãi (lãi trên nợ lãi trong hạn và lãi trên nợ lãi quá hạn). | Trường hợp này, Tòa án không chấp nhận yêu cầu tính lãi trên nợ lãi quá hạn. | |
|
Dân sự/ Kinh doanh thương mại |
Quyết định giám đốc thẩm số 23/2024/KDTM-GĐT ngày 21/8/2024 của Ủy ban Thẩm phán Tòa án nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh về vụ án kinh doanh thương mại “Tranh chấp hợp đồng tín dụng” giữa nguyên đơn là Ngân hàng TMCP Đ với bị đơn là bà Nguyễn Thị T –Chủ Doanh nghiệp tư nhân H; người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan là ông Lê Văn L. | Tổ chức tín dụng ký kết hợp đồng tín dụng với khách hàng (bên vay). Khi đến hạn thanh toán, bên vay không thực hiện nghĩa vụ trả nợ, hai bên đã tiến hành ký biên bản xác nhận nợ. Tổ chức tín dụng khởi kiện yêu cầu bên vay thanh toán toàn bộ nợ gốc và lãi. | Trường hợp này, Tòa án phải xác định thời hiệu khởi kiện bắt đầu lại từ ngày hai bên ký biên bản xác nhận nợ. | |
|
Dân sự/ Kinh doanh thương mại |
Quyết định giám đốc thẩm số 15/2024/KDTM-GĐT ngày 17/7/2024 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao về vụ án “Tranh chấp hợp đồng tín dụng và hợp đồng thế chấp” giữa nguyên đơn là Ngân hàng TMCP B với bịđơn là Công ty TNHH S; người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan gồm 04 người. | Bên thế chấp ký kết hợp đồng thế chấp với Ngân hàng để bảo đảm nghĩa vụ trả nợ của bên vay với thỏa thuận bên thế chấp đồng ý dùng toàn bộ tài sản thế chấp để bảo đảm thực hiện toàn bộ nghĩa vụ theo hợp đồng tín dụng đã ký kết và các hợp đồng tín dụng sẽ ký kết giữa Ngân hàng với bên vay trong giới hạn tối đa bằng giá trị tài sản thế chấp. Sau đó, Ngân hàng và bên vay tiếp tục ký kết hợp đồng tín dụng khác. | Trường hợp này, Tòa án phải xác định tài sản thế chấp cũng được dùng để bảo đảm nghĩa vụ trả nợ theo hợp đồng tín dụng được ký kết sau khi ký hợp đồng thế chấp. | |
|
Tố tụng dân sự |
Quyết định tái thẩm số 05/2022/KDTM-TT ngày 25/02/2022 của Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội về vụ án “Tranh chấp hợp đồng tín dụng” giữa nguyên đơn là Ngân hàng Thương mại cổ phần Q với bị đơn là Công ty Trách nhiệm hữu hạn T. | Tranh chấp hợp đồng tín dụng giữa nguyên đơn (tổ chức tín dụng) và bị đơn (doanh nghiệp) đã được giải quyết bằng bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án. Sau đó, Cơ quan điều tra đã khởi tố người đại diện theo pháp luật của bị đơn về hành vi chiếm đoạt tài sản của nguyên đơn liên quan đến hợp đồng tín dụng và có văn bản đề nghị người có thẩm quyền xem xét kháng nghị đối với bản án, quyết định nêu trên. | Trường hợp này, Toà án phải xác định việc Cơ quan điều tra khởi tố người đại diện theo pháp luật của bị đơn là tình tiết mới là căn cứ để kháng nghị tái thẩm đối với bản án, quyết định giải quyết tranh chấp giữa các bên. | |
|
Dân sự/ Kinh doanh thương mại |
Quyết định giám đốc thẩm số 30/2023/KDTM-GĐT ngày 29/12/2023 của Ủy ban Thẩm phán Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội về vụ án “Tranh chấp hợp đồng tín dụng” giữa nguyên đơn là Ngân hàng thương mại cổ phần A với bị đơn là Công ty cổ phần Hàng hải H, người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan là Công ty Cổphần Đóng tàu Đ. | Tổchức tin dụng ký kết hợp đồng tín dụng và hợp đồng thế chấp tài sản với khách hành (bên vay), tài sản bảo đảm là tàu biển. Hai bên thỏa thuận bên thứ ba sửa chữa, nâng cấp, thay đổi tên, số hiệu để nâng giá trị tài sản bảo đảm. Bên vay ký kết hợp đồng với bên thứ ba để thực hiện công việc trên. Sau đó, hai bên ký kết thêm hợp đồng sửa đổi, bổ sung hợp đồng tín dụng ban đầu và hợp đồng thế chấp đối với tàu biển sau khi đã được nâng cấp. Bị đơn (bên vay) vi phạm nghĩa vụ của hợp đồng tín dụng, nguyên đơn (Tổ chức tin dụng) yêu cầu xử lý tài sản bảo đảm. Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan có yêu cầu độc lập yêu cầu thanh toán chi phí phát sinh khi thực hiện việc sửa chữa, nâng cấp tàu. | Trường hợp này, Toà án phải xác định thứ tự ưu tiên thanh toán khi xử lý tài sản thế chấp thì ưu tiên thanh toán trước cho bên thứ ba (người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan) chi phí sửa chữa để bảo đảm quyền lợi của người lao động, nghĩa vụ nộp thuế với nhà nước. | |
|
Dân sự/ Kinh doanh thương mại |
Quyết định giám đốc thẩm số 16/2020/KDTM-GĐT ngày 15/9/2020 của Hội đồng Thẩm phán Toà án nhân dân tối cao về vụ án kinh doanh, thương mại “Tranh chấp hợp đồng tín dụng và yêu cầu bồi thường thiệt hại về tài sản do cầm cố” giữa nguyên đơn là Ngân hàng N với bị đơn là Công ty TNHH T; người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan là ông Mai Xuân L. | Ngân hàng (bên cho vay, bên nhận cầm cố) và khách hàng (bên vay, bên cầm cố) giao kết hợp đồng tín dụng có cầm cố tài sản để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ thanh toán cho Ngân hàng. Do khách hàng không trả nợ khi đến hạn, Ngân hàng đã tự ý bán tài sản cầm cố mà không thông báo cho khách hàng trong thời hạn thoả thuận, gây thiệt hại cho khách hàng. | Trường hợp này, Toà án phải xác định Ngân hàng phải bồi thường theo giá trị tài sản tại thời điểm giải quyết vụ án. | |
|
Hôn nhân & Gia đình/ Tố tụng dân sự |
Bản án Hôn nhân gia đình sơ thẩm số 34/2023/HNGĐ-ST ngày 08/6/2023 của Tòa án nhân dân thị xã Long Mỹ, tỉnh Hậu Giang về việc “Tranh chấp ly hôn, nuôi con chung” giữa nguyên đơn là chị Lê Thái A với bị đơn là anh Dương Văn L. | Trong vụ án tranh chấp về hôn nhân và gia đình, đương sự ủy quyền cho người khác thay mặt mình tham gia tố tụng đối với phần tranh chấp nuôi con chung. | Trường hợp này, Tòa án không chấp nhận việc đương sự ủy quyền cho người khác tham gia tố tụng đối với tranh chấp nuôi con chung. | |
|
Hành chính |
Quyết định giám đốc thẩm số 09/2023/HC-GĐT ngày 13 tháng 4 năm 2023 về việc “Khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính trong lĩnhvực quản lý đất đai và yêu cầu bồi thường thiệt hại” của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao giữa người khởi kiện là ông Nguyễn Dực H và người bị kiện là Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Phú Thọ, Ủy ban nhân dân huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ; người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan có 02 người. | Phần đất là trụ sở của cơ quan nhà nước, trên đất có tài sản là nhà và công trình phụ. Nhà và công trình phụ đã được cơ quan nhà nước đó bán cho cá nhân theo diện thanh lý tài sản, các bên không có thỏa thuận về chuyển nhượng quyền sử dụng đất. Người mua tài sản thanh lý đã sử dụng vào mục đích để ở. Quá trình sử dụng, người mua đã tôn tạo, tạo lập tài sản mới trên đất. Sau đó, nhà nước thu hồi phần đất nêu trên. | Trường hợp này, Tòa án phải xác định khi nhà nước thu hồi đất, người mua tài sản thanh lý không đủ điều kiện bồi thường về đất nhưng được xem xét bồi thường hoặc hỗ trợ đối với các tài sản trên đất bị thu hồi. | |
|
Hành chính |
Quyết định giám đốc thẩm số 10/2024/HC-GĐT ngày 16/4/2024 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao về vụ án hành chính “Khiếu kiện quyết định hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai” giữa người khởi kiện là ông Trần Ngọc T với người bị kiện là Ủy ban nhân dân huyện G, tỉnh Quảng Trị, Văn phòng đăng ký đất đai tỉnh Quảng Trị; người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan gồm 7 người. | Do sai sót về trình tự, thủ tục xét duyệt cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, Ủy ban nhân dân có thẩm quyền đã cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người sử dụng đất chồng lên phần diện tích đất của người sử dụng đất liền kề đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Sau đó, người được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không đúng đã chuyển nhượng cho người thứ ba, người thứ ba đã được cấp đổi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Người sử dụng đất liền kề khởi kiện vụ án hành chính yêu cầu Tòa án tuyên hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp cho người thứ ba. | Trường hợp này, Toà án phải xác định giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là quyết định hành chính; Tòa án có thẩm quyền xem xét tính hợp pháp của quyết định hành chính, tuyên hủy một phần hoặc toàn bộ quyết định hành chính trái pháp luật. |
Trong thời gian tới, CNC sẽ gửi đến Quý Độc giả các ấn phẩm phân tích từng dự thảo án lệ cụ thể nói trên.
Liên hệ
Mọi thông tin vui lòng liên hệ:
Công ty Luật TNHH CNC Việt Nam
Địa chỉ: The Sun Avenue, 28 Mai Chí Thọ, Phường Bình Trưng, Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam
Điện thoại: 028 6276 9900
Hotline: 0916 545 618
Email: contact@cnccounsel.com
Website: cnccounsel
Sẽ rất vui khi bạn ghé thăm văn phòng của CNC bởi ở đó bạn sẽ được trao đổi với Luật sư phù hợp nhất với hoàn cảnh của bạn. Tất nhiên, nếu bạn không thể thu xếp để gặp trực tiếp, chỉ cần gửi email cho chúng tôi tại địa chỉ contact@cnccounsel.com hoặc gọi số máy (+84-28) 6276 9900.
Miễn trừ:
Bản tin này được chuẩn bị hoặc được sử dụng vì mục đích giới thiệu hoặc cập nhật cho khách hàng những thông tin về những vấn đề và/hoặc sự phát triển các quan điểm pháp lý tại Việt Nam. Các thông tin được trình bày tại bản tin này không tạo thành ý kiến tư vấn thuộc bất kỳ loại nào và có thể được thay đổi mà không cần phải thông báo trước.
