Giải mã các khái niệm cơ bản trong hoạt động đấu thầu
Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam ngày càng hội nhập, hoạt động đấu thầu đã trở thành một cơ chế pháp lý then chốt, quyết định tính minh bạch, hiệu quả và thành công của mọi dự án đầu tư công và mua sắm tài sản nhà nước. Với sự ra đời của Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15, các quy định đã được chuẩn hóa và hệ thống hóa rõ ràng hơn, đòi hỏi mọi chủ thể tham gia phải có sự am hiểu sâu sắc về các thuật ngữ chuyên môn.
Việc nắm vững định nghĩa chính xác về chủ thể, hình thức, phương thức và các loại hồ sơ không chỉ giúp các bên tuân thủ pháp luật mà còn là nền tảng để xây dựng chiến lược cạnh tranh hiệu quả.
Bài viết này của chúng tôi sẽ phân tích và hệ thống hóa các khái niệm cơ bản nhất theo tinh thần của Luật Đấu thầu 2023, cung cấp cho Quý vị một cái nhìn toàn diện giúp Quý vị tự tin hơn trong việc quản lý và tham gia vào quy trình đấu thầu phức tạp.
Tải file pdf bài viết tại đây
Các chủ thể quan trọng trong hoạt động đấu thầu
| Khái niệm | Luật Đấu thầu 2023 |
Đơn giản hóa cách hiểu |
| Chủ đầu tư | Là cơ quan, tổ chức sở hữu vốn, vay vốn hoặc được giao trực tiếp quản lý, sử dụng vốn, quản lý quá trình thực hiện dự án; đơn vị sử dụng ngân sách; đơn vị dự toán trực tiếp sử dụng dự toán mua sắm ngoài ngân sách nhà nước; đơn vị mua sắm tập trung. | Là người ra quyết định cao nhất về mặt quản lý dự án và nguồn vốn. Có trách nhiệm phê duyệt kế hoạch, các nội dung hồ sơ và phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu. |
| Bên mời thầu | Là cơ quan có thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư hoặc cơ quan có thẩm quyền quyết định tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư; đơn vị được cơ quan có thẩm quyền giao nhiệm vụ tổ chức lựa chọn nhà đầu tư. | Là người tổ chức, vận hành quy trình. Chịu trách nhiệm lập hồ sơ, phát hành hồ sơ, tiếp nhận, quản lý và tổ chức đánh giá hồ sơ dự thầu. |
| Nhà thầu | Là tổ chức, cá nhân hoặc kết hợp giữa các tổ chức hoặc giữa các cá nhân với nhau theo hình thức liên danh trên cơ sở thỏa thuận liên danh tham dự thầu, đứng tên dự thầu và trực tiếp ký, thực hiện hợp đồng nếu được lựa chọn. | Là người cung cấp giải pháp, dịch vụ hoặc hàng hóa. Chủ thể cạnh tranh để giành quyền thực hiện gói thầu. |
Các hình thức lựa chọn nhà thầu chủ yếu
| Khái niệm | Luật Đấu thầu 2023 |
Đơn giản hóa cách hiểu |
| Đấu thầu rộng rãi | Là hình thức lựa chọn nhà thầu trong đó không hạn chế số lượng nhà thầu tham dự. | Bất kỳ nhà thầu nào đáp ứng các điều kiện sơ bộ đều có thể tham gia. Là hình thức có tính cạnh tranh cao nhất, đảm bảo tối đa sự công bằng và hiệu quả kinh tế. |
| Đấu thầu hạn chế | Là hình thức lựa chọn nhà thầu trong đó chỉ có một số nhà thầu đáp ứng yêu cầu của gói thầu được mời tham dự thầu. | Chỉ mời những nhà thầu đã được xác định trước là có năng lực, thường áp dụng khi gói thầu có tính chất chuyên biệt hoặc cần nhà thầu có kinh nghiệm đặc thù. |
| Chỉ định thầu | Chỉ định thầu được áp dụng trong các trường hợp tại Điều 23 Luật Đấu thầu 2023. | Là hình thức lựa chọn nhà thầu mà bên mời thầu xác định cụ thể nhà thầu để tham gia đấu thầu và thực hiện hợp đồng.
Chỉ được áp dụng trong một số trường hợp đặc biệt theo quy định của pháp luật. |
| Chào hàng cạnh tranh | Chào hàng cạnh tranh được áp dụng đối với gói thầu có giá gói thầu không quá 05 tỷ đồng thuộc trường hợp tại Điều 24 Luật Đấu thầu 2023. | Áp dụng cho các gói thầu mua sắm nhỏ, thông dụng, cần tốc độ nhanh.
Bên mời thầu yêu cầu các nhà thầu nộp báo giá. Sau đó, so sánh báo giá giữa các nhà thầu để chọn ra mức giá hợp lý nhất. |
| Mua sắm trực tiếp | Mua sắm trực tiếp được áp dụng đối với gói thầu mua sắm hàng hóa tương tự thuộc dự án, dự toán mua sắm của cùng một chủ đầu tư hoặc chủ đầu tư khác và đáp ứng đủ các điều kiện tại khoản 2 Điều 25 Luật Đấu thầu 2023. | Mua thêm hàng hóa/dịch vụ từ chính nhà thầu đã ký hợp đồng trước đó, khi nhu cầu phát sinh tương tự và cần tính đồng bộ.
Áp dụng đối với gói thầu mua sắm hàng hóa/xây lắp mà nhà thầu đã trúng thầu thông qua hình thức đấu thầu rộng rãi hoặc đấu thầu hạn chế trước đó. |
| Tự thực hiện | Chủ đầu tư trực tiếp quản lý, sử dụng gói thầu được tự thực hiện gói thầu thuộc dự án, dự toán mua sắm khi đáp ứng đủ các điều kiện tại khoản 1 Điều 26 Luật Đấu thầu 2023. | Chủ đầu tư tự tổ chức thực hiện công việc thuộc gói thầu bằng chính nhân lực, thiết bị của mình, hoặc hoặc giao đơn vị hạch toán phụ thuộc, phòng, ban thuộc tổ chức đó thực hiện. |
Các phương thức đấu thầu
| Khái niệm | Luật Đấu thầu 2023 |
Đơn giản hóa cách hiểu |
| Một giai đoạn một túi hồ sơ | Nhà thầu nộp hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất gồm đề xuất về kỹ thuật và đề xuất về tài chính theo yêu cầu của hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu. | Gửi một lần, mở một lần: Nhà thầu nộp chung cả hồ sơ kỹ thuật và hồ sơ giá. Bên mời thầu mở và đánh giá cả hai cùng lúc. |
| Một giai đoạn hai túi hồ sơ | Nhà thầu nộp đồng thời hồ sơ đề xuất về kỹ thuật và hồ sơ đề xuất về tài chính riêng biệt theo yêu cầu của hồ sơ mời thầu. | Gửi một lần, mở hai lần: Hồ sơ kỹ thuật và hồ sơ giá được nộp riêng. Kỹ thuật được đánh giá trước; chỉ hồ sơ giá của nhà thầu đáp ứng kỹ thuật mới được mở. |
| Hai giai đoạn một túi hồ sơ | Trong giai đoạn một, nhà thầu nộp hồ sơ đề xuất về kỹ thuật không bao gồm giá dự thầu theo yêu cầu của hồ sơ mời thầu căn cứ thiết kế cơ sở hoặc thông số kỹ thuật của gói thầu.
Trong giai đoạn hai, quy trình lựa chọn nhà thầu được thực hiện như sau:
|
Giai đoạn 1: Sửa kỹ thuật. Nhà thầu nộp kỹ thuật sơ bộ để Bên mời thầu hoàn thiện yêu cầu.
Giai đoạn 2: Đấu thầu chính thức. Nhà thầu nộp một túi duy nhất gồm kỹ thuật đã chốt và giá để đánh giá tổng thể. |
| Hai giai đoạn hai túi hồ sơ | Trong giai đoạn một, nhà thầu nộp hồ sơ đề xuất về kỹ thuật không bao gồm giá dự thầu theo yêu cầu của hồ sơ mời thầu căn cứ thiết kế cơ sở hoặc thông số kỹ thuật của gói thầu.
Trong giai đoạn hai, quy trình lựa chọn nhà thầu được thực hiện như sau:
|
Giai đoạn 1: Sửa kỹ thuật. Nhà thầu nộp kỹ thuật sơ bộ để hoàn thiện yêu cầu.
Giai đoạn 2: Đấu thầu kép. Nhà thầu nộp hai túi riêng biệt (kỹ thuật và giá). Kỹ thuật được đánh giá độc lập trước khi mở túi giá. |
Các loại hồ sơ quan trọng trong hoạt động đấu thầu
Hồ sơ do bên mời thầu lập
| Khái niệm | Luật Đấu thầu 2023 |
Đơn giản hóa cách hiểu |
| Hồ sơ mời thầu | Là toàn bộ tài liệu sử dụng cho hình thức đấu thầu rộng rãi, đấu thầu hạn chế, chào hàng cạnh tranh, bao gồm các yêu cầu cho một dự án, gói thầu, dự án đầu tư kinh doanh làm căn cứ để nhà thầu, nhà đầu tư chuẩn bị hồ sơ dự thầu và để chủ đầu tư, bên mời thầu tổ chức đánh giá hồ sơ dự thầu. | Được hiểu là tài liệu được lập ra bởi bên mời thầu. Trong đó, nội dung bao gồm các yêu cầu và điều kiện để bên dự thầu chuẩn bị hồ sơ dự thầu.
Dùng trong các hình thức phổ biên như: Đấu thầu rộng rãi, đấu thầu hạn chế, chào hàng cạnh tranh. |
| Hồ sơ yêu cầu | Là toàn bộ tài liệu sử dụng cho hình thức chỉ định thầu, mua sắm trực tiếp, đàm phán giá, bao gồm các yêu cầu cho gói thầu, làm căn cứ để nhà thầu chuẩn bị hồ sơ đề xuất và để chủ đầu tư tổ chức đánh giá hồ sơ đề xuất. | Là tài liệu do bên mời thầu lập ra. Trong đó, nội dung là “đề bài” của bên mời thầu đề ra cho bên nhà thầu “giải” bằng hồ sơ dự thầu/hồ sơ đề xuất.
Dùng trong các hình thức đơn giản: Chỉ định thầu, mua sắm trực tiếp, đàm phán giá |
| Hồ sơ mời quan tâm/ hồ sơ mời sơ tuyển | Là toàn bộ tài liệu sử dụng cho hình thức đấu thầu rộng rãi có bước mời quan tâm, sơ tuyển, bao gồm các yêu cầu về năng lực và kinh nghiệm đối với nhà thầu làm căn cứ để chủ đầu tư lựa chọn danh sách nhà thầu trúng sơ tuyển, danh sách nhà thầu có hồ sơ quan tâm được đánh giá đáp ứng yêu cầu của hồ sơ mời quan tâm. Trường hợp lựa chọn nhà đầu tư, hồ sơ mời quan tâm là toàn bộ tài liệu sử dụng cho dự án cần xác định số lượng nhà đầu tư quan tâm theo quy định của pháp luật về đất đai, pháp luật về quản lý ngành, lĩnh vực, bao gồm yêu cầu sơ bộ về năng lực, kinh nghiệm đối với nhà đầu tư. | Là tài liệu sàng lọc ban đầu. Mục đích là để kiểm tra sơ bộ năng lực của nhà thầu/nhà đầu tư và rút gọn danh sách những đối tượng đủ điều kiện tham gia vòng đấu thầu chính thức.
Dùng cho hình thức đấu thầu rộng rãi có bước mời quan tâm hoặc mời sơ tuyển. |
Hồ sơ do nhà thầu lập
| Khái niệm | Luật Đấu thầu |
Đơn giản hóa cách hiểu |
| Hồ sơ quan tâm/hồ sơ dự sơ tuyển | Là toàn bộ tài liệu do nhà thầu lập và nộp cho chủ đầu tư theo yêu cầu của hồ sơ mời quan tâm, hồ sơ mời sơ tuyển. Trường hợp lựa chọn nhà đầu tư, hồ sơ đăng ký thực hiện dự án là toàn bộ tài liệu do nhà đầu tư lập và nộp theo yêu cầu của hồ sơ mời quan tâm. | Đây được xem là “lời phản hồi” của bên nhà thầu, được lập và nộp cho bên mời thầu theo các yêu cầu của hồ sơ mời quan tâm, mời sơ tuyển.
Bên cạnh đó, đối với nhà đầu tư, họ sẽ phải lập hồ sơ đăng ký thực hiện dự án theo yêu cầu của hồ sơ mời quan tâm. |
| Hồ sơ dự thầu/Hồ sơ đề xuất | Là toàn bộ tài liệu do nhà thầu, nhà đầu tư lập và nộp cho chủ đầu tư, bên mời thầu theo yêu cầu của hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu. | Có thể hiểu đây là “lời giải” do bên dự thầu lập và nộp cho bên mời thầu. Theo đó, những tài liệu này phải đáp ứng những yêu cầu mà bên mời thầu đề ra. |
Việc giải mã và nắm vững các khái niệm nền tảng về chủ thể, hình thức, phương thức và hồ sơ đấu thầu theo tinh thần của Luật Đấu thầu 2023 là bước khởi đầu không thể thiếu để các chủ thể tham gia thị trường đạt được hiệu quả cao nhất.
Tại CNC, chúng tôi tự hào là đối tác pháp lý tin cậy, cung cấp giải pháp tư vấn chuyên sâu toàn diện về lĩnh vực đấu thầu, mua sắm công và quản lý dự án. Với đội ngũ luật sư và chuyên gia hàng đầu, giàu kinh nghiệm thực chiến, chúng tôi cam kết đồng hành cùng Quý khách hàng qua mọi giai đoạn của gói thầu, bao gồm:
Chúng tôi không chỉ giúp Quý vị nắm vững quy định pháp luật, mà còn biến kiến thức đó thành lợi thế cạnh tranh thực tiễn để đạt được mục tiêu kinh doanh. Hãy để CNC trở thành đối tác chiến lược, cùng Quý vị chinh phục mọi gói thầu, dù là phức tạp hay thách thức nhất.
Phụ trách
 |
Nguyễn Lê Anh Thư | Trợ lý Luật sư
Điện thoại: (84) 932 705 676 Email: thu.nguyen@cnccounsel.com |
Liên hệ
Mọi thông tin vui lòng liên hệ:
Công ty Luật TNHH CNC Việt Nam
Địa chỉ: The Sun Avenue, 28 Mai Chí Thọ, Phường Bình Trưng, Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam
Điện thoại: 028 6276 9900
Hotline: 0916 545 618
Email: contact@cnccounsel.com
Website: cnccounsel
Sẽ rất vui khi bạn ghé thăm văn phòng của CNC bởi ở đó bạn sẽ được trao đổi với Luật sư phù hợp nhất với hoàn cảnh của bạn. Tất nhiên, nếu bạn không thể thu xếp để gặp trực tiếp, chỉ cần gửi email cho chúng tôi tại địa chỉ contact@cnccounsel.com hoặc gọi số máy (+84-28) 6276 9900.
Miễn trừ:
Bản tin này được chuẩn bị hoặc được sử dụng vì mục đích giới thiệu hoặc cập nhật cho khách hàng những thông tin về những vấn đề và/hoặc sự phát triển các quan điểm pháp lý tại Việt Nam. Các thông tin được trình bày tại bản tin này không tạo thành ý kiến tư vấn thuộc bất kỳ loại nào và có thể được thay đổi mà không cần phải thông báo trước.
